مدیریت بیوریتم

» مدیریت بیوریتم »

هر کسی در زندگی روزمره خود ممکن است که چنین سئوالاتی برایش پیش آمده باشد: نمی دانم چرا اینقدر خسته ام، چه اتفاقی افتاده که نمی توانم خوب فکر کنم، یا امروز خیلی سرحال هستم، دیروز مهربان تر از امروز بودم، چرا با همکارم دعوا کردم، چرا فلانی را تنبیه کردم ، چقدر فراموشکار شده ام، چقدر کلافه ام، چقدر احساس ضعف می کنم و سئوالاتی از این قبیل که ممکن است برای هر کس اعم از مدیر، کارمند، کارگر، پدر، مادر، فرزند، کاسب و غیره پیش بیاید.

مثلاً چند روز قبل حواس پرتی بر وی حاکم بود ولی بدون تغییر محسوسی در زندگی وی، امروز حواس او جمع است . پاسخ این سئوالات را تئوری بیوریتم (که یک بحث جدید علمی در دنیاست ) می دهد. در حالت مذکور و یا سایر حالتهایی که در زندگی روزمره برای هر کس اتفاق می افتد، سئوالاتی مطرح می شود که در واقع خود شخص مقصر نیست، زیرا که زندگی هر انسان از تولد تا مرگ همانند زنجیر بی انتها از سه سیکل خاصی تشکیل شده است و نیمی از هر سیکل در فاز مثبت و نیمی دیگر در فاز منفی قرار می گیرد که سه سیکل مزبور عبارتند از:

1- سیکل جسمی

مانندنیروی جسمی،هماهنگی بدنی ، سرعت انجام فعالیتها، فعالیتهای بدنی با طول مدت 23 روز

2- سیکل احساسی

مانند خلاقیت، حساسیت، سلامت روحی، ادارک، طرز تلقی، باورها، گرایشها، نگرش، بینش با طول مدت 28 روز

3- سیکل فکری

مانندکارکردحافظه، سرعت انتقال، قدرت یادگیری، توانایی فکری، قدرت پردازش، چالش فکری، تجزیه و تحلیل مسائل، بررسی و مقایسه راه حلها و انتخاب گزینه بهترین با طول مدت 33 روز

هر کدام از سیکلهای فوق بصورت منحنی سینوسی بر روی محور زمان قرار می گیرند . بدین صورت که سیکل جسمی (23روز) به دو قسمت 5/11 روز فاز مثبت و 5/11 روز فاز منفی تقسیم می شود.

و سپس مجدداً بعد از 23 روز 5/11 روز فاز مثبت و 5/11 روز فاز منفی تکرار می شود و همینطور تا آخر عمر آدمی ادامه می یابد.

سیکل احساسی (28روز) نیز به همین ترتیب 14 روز فاز مثبت و 14 روز فاز منفی تکرار می شود. سیکل فکری (33روز) نیز با 5/16 روز فاز مثبت و 5/16 روز فاز منفی تکرار می شود.

منحنی های بیوریتم همه با هم از صفر زمان ( لحظه تولد هر فرد ) شروع و هر یک با دوره تناوبی مشخص ادامه یافته و پس از 10626 روز یعنی در اوایل 30 سالگی، در نقطه صفر یکدیگر را قطع می کنند و یکبار نیز در حدود 95 سالگی یعنی بعد از 21252 روز، با یکدیگر در نقطه صفر برخورد می کنند.

هر فرد معمولاً وقتی در فاز مثبت سیکل جسمی خود ( 5/11روز اول ) قرار دارد ممکن است نمونه هایی از وضعیت و رفتار یا عکس العمل های زیر را داشته باشد: توام با تحرک، توام با انرژی، دارای قدرت حیاتی، متحمل، دارای پایداری، توانمند درکار مفید و کامل و با حداقل خطا

هنگامیکه فرد در فاز منفی سیکل جسمی خود (5/11 روز دوم ) قرار دارد نمونه هایی از رفتار او چنین پیش بینی می شود: ضعف جسمانی، خستگی، کاهش انرژی، کاهش تواناییها، امکان بروز تصادف، سرما خوردگی، ناراحتی بدنی، بی حالی، کم تحرکی

رفتارهای بارز فرد واقع در فاز مثبت سیکل احساسی چنین اند: خوش بین، بشاش، خوش رو، علاقمند به کار، علاقمند به زندگی، دارای حس همکاری و تعاون و تشریک مساعی.

رفتارهای بارز فرد واقع در فاز منفی سیکل احساسی به قرار زیر می باشند: بد اخلاق، اخمو، زود رنج، تند مزاج، تحریک پذیر، بدبین، ستیزه جو، سردرگم، دارای ضعف روحی.

فرد واقع در فاز مثبت سیکل فکری دارای ویژگیهای زیر است: روند مثبت هوش، روند مثبت ادارک، افزایش درک مطلب، افکار روشن، افکار قاطع، حافظه خوب، روحیه تحلیلی، روحیه خلاق، جاه طلب، بلند همت، دقت بیشتر در کار.

فرد واقع در فاز منفی سیکل فکری رفتارهای زیر را از خود بروز می دهد: فراموشکار، غیر منطقی، تنبلی فکری، مشکل تصمیم گیری، اشتباهات قضاوتی، مشکلات یادگیری، مشکلات حافظه.

هنگامیکه از فاز مثبت یک دوره به فاز منفی آن گذر می کنیم و خط زمان قطع می شود، آنروز را روز بحرانی گویند. در روزهای بحرانی جسمی، احتمال وقوع حوادثی مثل تصادفات، ناراحتی بدنی و سرماخوردگی بالاست، و در روزهای بحرانی فکری، احتمال وقوع اشتباهات قضاوتی بالاتر خواهد بود. لذا با توجه به موضوعی مثل (( خستگی پرواز )) کارکنانی که یک هفته در نوبت روز، و یک هفته در نوبت شب، یک هفته در نوبت عصر مشغول به کار باشند، مثل این است که مرتب در حال پرواز از غرب به شرق هستند که این به منزله بدترین حالات برای آهنگ بیولوژیک بدنی می باشد. مثلاً در این زمینه پیشنهاد شده است که اولاً نوبت کاری کارکنان با استفاده از رجحان طبیعی بدن، به جلو تنظیم شود و ثانیاً هر نوبت سه هفته طول بکشد چون اشخاص بیش از یک هفته برای خو گرفتن به یک وقت جغرافیایی جدید احتیاج دارند. در اثر اعمال این روش، در یک تحقیق، نه تنها سلامت جسمی کارکنان بهتر شده بلکه کارایی آنان تا 22% افزایش یافته است.

رهنمودی برای مدیران:

با توجه به مطالب بالا می توان اظهار نمود که مدیران بر اساس تجارب و دیدی روانشناختی از افراد زیردست ، احتمالاً قادر خواهند بود با برقراری ارتباط بیوریتمی با آنها ،تشخیص دهند که فرد در چه حالتی قرار گرفته است و از مدیر انتظار می رود که با تدبیر خود مراحل زیر را به موقع به مرحله اجرا درآورد.

الف - تشخیص: موقعیت و وضعیت فرد را از لحاظ سیکلهای جسمانی، احساسی و فکری تشخیص داده و اگر از عهده چنین کاری بر نمی آید با استفاده از طرق مختلف مانند مشورت و یا استفاده از فنون پرسشنامه، مصاحبه و سایر شیوه های مناسب چنین قدرت تشخیصی را پیدا کند .

ب – عکس العمل: به مدیران توصیه می شود با تشخیص صحیح از حالاتی که هر فردی ممکن است در مقاطع مختلف زمانی با آن مواجه باشد، عکس العمل مطلوبی از خود نشان دهد و متناسب با آن حالات، به افراد زیر دست خود کار محول نمایند و در همان حد نیز از آنها انتظار داشته باشند. به طور مثال، فردی که در فاز مثبت سیکل جسمی قرار دارد، مدیر باید آنرا فوراً تشخیص داده و حتی مشکل ترین و پیچیده ترین کارها را به وی محول کند.

ج _ وضعیت خود مدیر: هر کسی وضعیت خودش را بررسی کند متوجه خواهد شد که در کدام سیکل قرار دارد . لذا بهتر است مدیری که در سازمان می خواهد با افراد زیردست یا سایر همکاران خود ارتباط برقرار کند و یا حتی تصمیم گیری نماید، بررسی کند که خودش در چه حالتی قرار دارد. مثلاً اگر در فاز منفی سیکلهای جسمی، احساسی و فکری قرار گرفته است، از تصمیم گیری اجتناب ورزد تا با گذشت زمان سیکل وی تغییر فاز پیدا کند، سپس اتخاد تصمیم نماید.

نتیجه گیری

با توجه به اصول تئوری بیوریتم ، می توان اظهار نمود که در طول مدت زندگی هر انسانی حالتهای مختلفی از سیکلهای جسمی ، احساسی و فکری بر وی حاکم می شود که دانستن هر کدام از حالتهای مذکور برای همگان ، خصوصاً برای مدیران سازمانها مهم است تا بر اساس آن بدانند که اولاً خودشان در چه وضعیت و حالتی قرار دارند تا طبق شرایط اعمال مدیری خود را کنترل نمایند. ثانیاً وضعیت افراد زیرست خود را شناسایی نموده و مطابق با آن ، نوع برخورد و برقراری رابطه با آنها را انتخاب و اعمال نمایند .

رضا طاهرخانی- فوق لیسانس مدیریت دولتی

منابع و ماخذ:

1- فقهی فرهمند،دکتر ناصر– مدیریت بیوریتم – جمله مدیریت – شماره 40 و 41 – سال 1378

2- جواهر دشتی ، مهندس رضا – مدیریت رفتارهای فیزیولوژیک انسان – مجله تدبیر – سازمان مدیریت صنعتی – شماره 109- دیماه 79 – ص 58

3- فقهی فرهمند ، دکتر ناصر – مدیریت پویای سازمان – انتشارات فروزش – چاپ اول – بهار 1381 – ص 392-403

 

برگشت به فهرست موضوعی مبحث مدیریت

آرامش پویا     [e-mail]